นอกจากความฉ่ำแฉะของฝนที่ตกลงมาแล้ว เดือนมิถุนายนยังเป็นสัญญาณของความเขียวชอุ่ม ความอุดมสมบูรณ์ และบรรดาผักประจำฤดูฝนที่เติบโตเต็มที่ เก็บเกี่ยวเอาพลังงานชีวิตจากเม็ดฝนแปรเปลี่ยนมาเป็นยอด เป็นผล และเป็นดอกให้เราได้เก็บกินกันตามอัธยาศัย
แต่กระนั้นเลย การที่วิทยาการทางการเกษตรก้าวหน้าขึ้นมา จนเราสามารถเลือกซื้อผักอะไรก็ได้ ในฤดูไหนก็ได้ของปี ทำให้หลายคนไม่รู้เลยว่าผักที่เติบโตงอกงามมาพร้อมกับความชุ่มฉ่ำของสายฝนนั้นมีอะไรบ้าง ทั้งที่การบริโภคผักตามฤดูกาลนั้นเป็นประโยชน์หลายประการทั้งต่อคนปลูก คนซื้อ คนกิน และต่อความหลากหลายยั่งยืนทางอาหารของเรา อาจฟังดูใหญ่โตโอหังแต่เชื่อเถอะว่าการรู้จักผักตามฤดูกาลนั้นเกี่ยวข้องกับวงจรการผลิตและบริโภคมากกว่าที่เราคิด
เหตุผลสำคัญประการที่หนึ่งที่เราควรรู้จักผักตามฤดูกาลก็คือ ในแต่ละช่วงของปีเหมาะสมกับการเจริญเติบโตของพืชต่างชนิดกัน ในช่วงหน้าฝนเช่นนี้ ผักประจำฤดูฝนก็จะให้ผลผลิตมาก และสมบูรณ์แข็งแรงได้โดยไม่ต้องประคบประหงม ไม่ต้องใช้ปุ๋ยเพื่อเร่งโต ไม่ต้องใช้ยาฆ่าแมลงเพื่อถนอมหน้าตาของผักให้สวยงาม เกษตรกรไม่ต้องเสียเงินไปกับสารเคมีแพงๆ ทำให้ราคาผักถูกกว่าผักนอกฤดูกาล และที่สำคัญคือเรายังได้บริโภคผักปลอดภัยในราคาถูกกว่าผักนอกฤดูอีกด้วย
นอกจากเรื่องราคาและความปลอดภัยแล้ว การเลือกบริโภคผักตามฤดูกาลยังเป็นส่วนส่งเสริมให้เกษตรกรได้ปลูกผักไปตามวิถีธรรมชาติ ไม่ต้องฝืนปลูกผักนอกฤดู ไม่ต้องหาซื้อเมล็ดพันธุ์เดิมๆ มาปลูกซ้ำๆ ตลอดทั้งปี แม้จะดูไม่เกี่ยวข้องกัน แต่การเด็ดดอกไม้ดอกเล็กเพียงดอกเดียวก็ย่อมสะเทือนไปถึงดวงดาว การเลือกกินผักตามฤดูกาลก็ย่อมจะเสริมความแข็งแรงให้กับแหล่งอาหาร และช่วยคงความหลากหลาย คงความสมดุลในนิเวศตามธรรมชาติได้เช่นเดียวกัน
เพื่อต้อนรับฤดูแห่งความชุ่มฉ่ำ เราจึงอยากชวนมากินผักหน้าฝนกันให้ชุ่มฉ่ำหัวใจ
กระเจี๊ยบเขียว
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากกระเจี๊ยบเขียว
ผักที่มาพร้อมกับเมือกลื่นเหนอะ เป็นผักสุดอี๋ของใครหลายคน แต่เมือกลื่นๆ นั้นก็เป็นลักษณะพิเศษซึ่งคนอีกกลุ่มหนึ่งหลงรักเช่นกัน เพราะเมือกลิ่นเหล่านี้มีสรรพคุณในการเคลือบแผลในกระเพาะอาหารและสำไส้ จึงเหมาะกับผู้ป่วยที่มีแผลในทางเดินอาหาร นอกจากนี้แล้วฝักกระเจี๊ยบเขียวยังเป็นไฟเบอร์อยู่มาก ถึงช่วยคุมระดับน้ำตาลในเลือด และช่วยกระตุ้นระบบขับถ่ายได้เป็นอย่างดี ส่วนมือใหม่หัดกินกระเจี๊ยบเขียวก็อย่าได้กังวลใจกับเมือกเหนียวลื่นจนเบือนหน้าหนี เพียงแค่นำฝักกระเจี๊ยบไปลวกน้ำเกลือแล้วล้างเอาเมือกออกไปบ้าง ก่อนจะนำมาปรุงอาหารตามต้องการ ก็จะช่วยลดความรำคาญจากเมือกเหนียวนั้นได้มากเลยทีเดียว
ผักกูด
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากผักกูด
เฟิร์นใบม้วนที่หน้าตาดูเหมาะกับการนำไปแต่งสวนมากกว่าจะอยู่บนสำรับ แต่ที่จริงแล้วผักกูดเป็นผักพื้นบ้านที่นิยมกินกันทั่วประเทศเลยทีเดียว โดยในหน้าฝนที่แสนชุ่มฉ่ำเช่นนี้ ผักกูดก็จะยอดอวบอิ่มตามปริมาณน้ำฝนไปด้วย ในทางการแพทย์แผนไทย ผักกูดมีฤทธิ์ดับร้อน จึงช่วยปรับสมดุลธาตุในร่างกายให้พร้อมรับมือกับหน้าฝนได้ดี และยังมีธาตุเหล็กสูง ช่วยบำรุงเลือด ป้องกันภาวะโลหิตจาง จึงเป็นผักที่เหมาะกับสตรีมีครรภ์ และเหมาะกับผู้ที่บริจาคโลหิตเป็นประจำอีกด้วย
ดอกขจร
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากดอกขจร
ดอกไม้กินได้ประจำฤดูฝน มีกลิ่นหอมจัดในช่วงกลางคืน มีรสขมอ่อนๆ ในทางแพทย์แผนไทยเรียกว่ารสเย็น ขม หอม ที่มีฤทธิ์บำรุงตับและปอด มีสรรพคุณช่วยบำรุงหัวใจ โลหิต และฮอร์โมนเพศหญิง โดยเฉพาะกับคุณแม่ที่กำลังตั้งท้อง นอกจากนี้แล้ว ดอกขจรที่มาพร้อมกับสายฝนนี้ยังมีฤทธิ์ช่วยขับเสมหะ และช่วยรักษาไข้ที่เกิดจากอากาศเย็น เรียกได้ว่าไม่เพียงแต่มีมากในฤดูฝนเท่านั้น แต่ยังช่วยเสริมความแข็งแรงให้ร่างกายในยามฝนพรำได้เป็นอย่างดี
ผักหวานบ้าน
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากผักหวาน
ผักหวานมีความโดดเด่นที่รสชาติ คือไม่ได้มีรสขมอย่างผักอื่นๆ จึงได้ชื่อว่าเป็น ‘ผักหวาน’ อันที่จริงแล้วยอดผักหวานมีให้กินแทบทุกฤดู แต่ผักหวานบ้านในยามฝนโปรยจะอวบอิ่มน่ากินเป็นพิเศษ นอกจากเรื่องรสชาติที่กินง่าย ทำอาหารได้หลากหลายแล้ว ผักหวานบ้านยังมีประโยชน์อีกมากมาย ผักหวานบ้านเป็นผักที่มีฤทธิ์เย็น ช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย ปรับสมดุลธาตุให้เหมาะกับช่วงอากาศเปลี่ยนแปลงได้ดี ป้องกันโรคภูมิแพ้อากาศ มีสารต้นอนุมูลอิสระมาก และยังช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย หากรับประทานผักหวานบ้านเป็นประจำในฤดูฝน ก็นับว่าเป็นการดูแลรักษาร่างกายตัวเองได้อย่างเอร็ดอร่อยและยอดเยี่ยมในคราเดียวกัน
ฟักเขียว
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากฟักเขียว
ฟักเขียวเป็นผักขวัญใจหม้อต้มจืด เรียกได้ว่าหากมีฟักเขียวเป็นพระเอก ต้มจืดแกงจืดหม้อไหนก็เป็นอันว่าได้รสชาติดีกลมกล่อมได้ทั้งนั้น ที่สำคัญคือเป็นผักที่สามารถเก็บไว้ได้นาน ดังนั้นในอดีตจึงเป็นผักยอดนิยมที่ต้องมีติดครัวแทบทุกบ้าน ในฤดูฝนเช่นนี้ ฟักเขียวจะช่วยเพิ่มกำลังวังชา แก้ธาตุพิการ ช่วยบำรุงปอด ขับเสมหะ แก้อาการไอ และช่วยให้ชุ่มคอได้ ที่สำคัญในวันฝนตกที่อากาศหนาว หากได้แกงจืดหรือแกงคั่วใส่ฟักร้อนๆ สักถ้วยก็จะทำให้สบายตัวสบายใจได้มากทีเดียว
หน่อไม้
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากหน่อไม้
ในช่วงต้นฤดูฝนคือชั่วโมงทองของคนรักหน่อไม้ เพราะหน่อไม้ในยามนี้คือหน่อไม้อ่อนที่เพิ่งแทงยอดใหม่หมาด จะมีรสชาติดี แถมยังมีมากกว่าช่วงอื่นของปี หน่อไม้มีฤทธิ์เย็น ช่วยแก้กระหาย แก้ไอ ละลายเสมหะ ช่วยบำรุงกำลังและปรับสมดุลร่างกาย แถมยังมีวิตามินซีสูง ช่วยป้องกันอาการเจ็บป่วยจากไข้หวัด หน้อไม้ในช่วงต้นฤดูฝนอย่างนี้ยังอ่อน กินง่าย มีรสหวาน เอาไปทำอาหารได้หลากหลาย จึงเหมาะกับการกินสดมากกว่าการดอง อย่างไรก็ตาม ในหน่อไม้มีกรดยูริกอยู่มาก ผู้ป่วยโรคเก๊าต์และโรคไตเสื่อมจึงควรได้รับการแนะนำปรึกษาแพทย์ก่อนบริโภคหน่อไม้ทุกครั้ง
มะเขือส้ม
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากมะเขือส้ม
มะเขือส้ม แท้จริงแล้วก็คือมะเขือเทศพันธุ์พื้นเมือง มีหน้าตาเหมือนมะเขือเทศแทบจะทุกประการ เว้นแต่ว่าลูกเล็กกว่ามาก และมีรสชาติเปรี้ยวนำ แม้ว่าจะมีลูกกลมเล็ก แต่สรรพคุณของมะเขือส้มไม่เล็กตาม นอกจากจะมีมากและลูกฉ่ำงามในหน้าฝนแล้ว มะเขือส้มยังเป็นยาระบายอ่อนๆ มีรสอมเปรี้ยวช่วยให้เจริญอาหาร มีวิตามินซีสูงช่วยป้องกันไข้หวัด นอกจากจะได้สุขภาพแข็งแรงแล้ว ยังให้ผลพลอยได้เป็นผิวที่สวยเนียนใสอีกด้วย
น้ำเต้า
น้ำเต้าคือผักคู่คิดของแกงเลียง ที่ไม่เพียงแต่ช่วยให้น้ำแกงรสหวานกลมกล่อมขึ้นเท่านั้น แต่ยังมีสรรพคุณที่เหมาะกับหน้าฝนอีกมากมาย เป็นต้นว่าน้ำเต้ามีฤทธิ์เย็น ช่วยดับไข้ ลดอาการตัวร้อน ช่วยบรรเทาอาการไอและอาการร้อนใน แก้อาการปวดท้องที่เกิดจากไข้ แต่อย่างไรก็ตาม การบริโภคน้ำเต้าสุกอาจทำให้คลื่นไส้และอาเจียนได้ จึงขอแนะนำให้กินแต่ผลอ่อนเท่านั้น
กุยช่ายดอก กุยช่ายใบ
คลิกที่นี่เพื่อดูสูตรอาหารจากกุยช่าย
กุยช่าย นอกจากจะมีมากในฤดูฝนแล้ว ยังมีฤทธิ์ในการลดไข้ จึงเหมาะสำหรับทำอาหารในหน้าฝน ทั้งกุยช่ายดอกและกุยช่ายใบ นอกจากนี้แล้วกุยช่ายยังเป็นผักที่มีไฟเบอร์มาก ช่วยฟื้นกำลังให้กับผู้สูงอายุหรือผู้ที่อ่อนเปลี้ยเพลียแรง ช่วยขับปัสสาวะ ทำให้อุณหภูมิร่างกายลดลง ในวันที่เจ็บไข้ได้ป่วยจากน้ำฝนก็อย่าลืมมองหากุยช่ายในตลาดสักกำสองกำก็จะช่วยเร่งร่างกายให้ฟื้นไข้ได้ดีทีเดียว
