ใครเคยไปเที่ยวตรังแล้วสงสัยมั้ยว่า ทำไมในร้านติ่มซำหาน้ำจิ้มจิ๊กโฉ่ ซอสเปรี้ยวไม่เจอ เจอแต่ซอสสีแดงๆ ส้มๆ ที่ใส่ขวดวางอยู่บนโต๊ะ แล้วก็ไม่เห็นมีโต๊ะไหนขอจิ๊กโฉ่เลย หรือใครลองขอก็อาจจะต้องผิดหวัง เพราะทุกร้านจะมีแต่ซอสสีแดงๆส้มๆ ที่เรียกกันว่า ค่อมเจือง ส้มเจือง หรือว่า กำเจือง เท่านั้น เจ้าซอสเปรี้ยวหรือจิ๊กโฉ่น่ะเหรอ ไม่มีให้เสียหรอก ซึ่งก็เป็นเพราะตรังขึ้นชื่อเรื่องของกินและวัฒนธรรมการกินที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวแบบไม่เหมือนจังหวัดอื่นทางภาคใต้ที่มีคนจีนอาศัยอยู่ เอกลักษณ์นี้เป็นเสน่ห์ทำให้ใครไปเที่ยวก็หลงใหลและรักในอาหารการกินของคนตรัง ค่อมเจืองก็เป็นหนึ่งในซอสเอกลักษณ์ของตรัง ที่คนในท้องถิ่นและคนที่แวะเวียนมาตรังบ่อยๆ คุ้นชิน เหมือนกับผู้เขียนที่เกิดที่ตรังแม้จะมาใช้ชีวิตรอยู่กรุงเทพฯ ก็ยังชินกับการกินค่อมเจืองมากกว่าจิ๊กโฉ่อยู่ดี
คนตรังกินค่อมเจืองกับอาหารแทบจะทุกอย่าง ทั้งกินกับติ่มซำยามเช้า หมูย่าง จาโก้ย (ภาคกลางเรียก ปาท่องโก๋) ส่วนปาท่องโก๋ ของคนใต้นั้นใช้เรียกติ่มซำชนิดหนึ่งเป็นแป้งผสมน้ำตาลนำไปนึ่ง เปาะเปี๊ยะสด เปาะเปี๊ยะทอด กระทงทอง เป็นต้น เรียกได้ว่าทุกอย่างต้องจิ้มกับค่อมเจือง หรือถ้าใครเคยกินเมนูปากหม้อและหูหมู เจ้าน้ำราดสีแดงๆ ก็คือ ค่อมเจืองนี่แหละที่นำมาผสมใหม่ ราดบนเมนูเหล่านั้นเช่นกันและบางครั้งยังเป็นส่วนผสมในการหมักเนื้อหมูเพื่อเพิ่มรสชาติให้กับหมูย่างเมืองตรังของบางร้านอีกด้วย
ค่อมเจืองมีรสชาติที่แตกต่างกันในแต่ละร้าน เพราะว่าแต่ละร้านจะนำไปปรุงรสต่ออีกทีหลังจากที่ได้ค่อมเจืองดิบมาแล้ว โดยค่อมเจืองทำจากมันเทศและถั่วลิสงต้มเปื่อย นำมาโม่แล้วนำไปเคี่ยว ปรุงรสด้วยน้ำตาล น้ำส้มสายชู และเกลือ ก่อนที่จะบรรจุขาย แล้วแต่ละร้านก็จะนำไปปรุงให้ได้รสชาติที่ต้องการ ซึ่งรสชาติของน้ำจิ้มค่อมเจืองนั้นก็จะมีรสเปรี้ยว เค็ม หวาน และเผ็ดเล็กน้อย จึงทำให้เมื่อนำไปกินกับอาหารที่มีความมันจะอร่อยเข้ากันดี
บ้านผู้เขียนเองก็มีน้ำจิ้มค่อมเจืองติดตู้เย็นอยู่เสมอ เวลาซื้อขนมจีบ ซาลาเปา หรือปาท่องโก๋มา ก็จะเอามาจิ้มกับค่อมเจืองแทบทุกครั้ง เรียกว่าถ้ากินที่บ้านจะไม่จิ้มกับจิ๊กโฉ่เลย แต่ส่วนตัวผู้เขียนรู้สึกว่าน้ำจิ้มค่อมเจืองเหมาะกับติ่มซำในแบบฉบับของตรังมากกว่า ถ้าใครเคยไปกินติ่มซำในร้านเก่าแก่ของตรัง จะสัมผัสได้ว่าตัวไส้ของติ่มซำจะมีความเผ็ดร้อนของพริกไทย เนื้อหมูจะแน่น แต่ยังฉ่ำอยู่ พอกินคู่กับน้ำจิ้มค่อมเจืองจึงเข้ากันได้ดีมาก และเข้ากันได้ดีกว่าติ่มซำแบบคนกรุง ที่ใช้ไส้หมูกุ้งผสมอยู่จึงไม่แน่นเท่า พอราดน้ำจิ้มค่อมเจืองไปก็จะออกแปลกๆ สักเล็กน้อย
ถึงจะพูดแบบนี้แต่ผู้เขียนก็ยังกินทุกสิ่งกับค่อมเจืองอยู่ดี อย่างที่บอกว่าการกินแบบนี้คือเอกลักษณ์ของคนตรัง มันเลยเหมือนเป็นวัฒนธรรมการกินที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ด้วยความที่เห็นพ่อแม่กินมาแบบนี้ เราก็กินตามไปโดยปริยาย และเมื่อเราเป็นคนตรังก็จะชักชวนเพื่อนที่ไปเที่ยวตรังให้ได้กินน้ำจิ้มค่อมเจืองดูสักครั้ง มีอยู่ครั้งหนึ่งพาเพื่อนไปเที่ยวตรัง พาไปกินอาหารเช้าก็ชักชวนให้ได้กินค่อมเจืองทุกครั้ง และเพื่อนก็ปฏิเสธไม่ได้เพราะไม่มีตัวเลือกให้ ความที่แต่ละร้านจะนำค่อมเจืองไปปรุงต่อในแบบฉบับรสชาติของตนเอง จำได้ว่าปาเข้าไปร้านที่ 3 เพื่อนจึงชอบในรสชาติของน้ำจิ้มค่อมเจือง ทำให้เรารู้สึกว่าประสบความสำเร็จแล้วกับภารกิจนี้
น้ำจิ้มค่อมเจืองอาจเป็นของแปลกใหม่ของนักท่องเที่ยวที่เพิ่งเคยมาเที่ยวจังหวัดตรัง แต่ความแปลกใหม่นี้ถือเป็นเอกลักษณ์และวิถีชีวิตการกินของคนตรัง ต่อให้ยุคสมัยจะเปลี่ยนไปแค่ไหน ร้านติ่มซำยามเช้าจะมาในรูปแบบทันสมัยมากขึ้น แต่น้ำจิ้มค่อมเจืองก็ยังคงมีอยู่ในร้านติ่มซำทุกรูปแบบ เป็นอีกสิ่งที่ตอกย้ำว่าคนตรังให้ความสำคัญกับการกินเป็นอย่างมาก ใครมีโอกาสไปเที่ยวตรังลองลิ้มรสค่อมเจืองดูแล้วอาจติดใจหาซื้อกลับมาเก็บไว้ที่บ้านที่กรุงเทพฯ ก็เป็นได้
แอบกระซิบเสียหน่อยว่า ร้านติ่มซำบางร้านก็ขายค่อมเจืองนะคะ ซื้อมาแล้วให้เก็บไว้ในตู้เย็น พอจะกินก็เอาออกมาผสมน้ำร้อนนิดหน่อยไม่ให้ข้นจนเกินไป เอามาจิ้มกับหมูปิ้ง อร่อยอย่าบอกใครเลยแหละ หรือจะลองกินแบบคนตรัง เอาหมูปิ้งยัดใส่ลงไปในปาท่องโก๋แล้วราดด้วยค่อมเจืองเล็กน้อย แค่คิดก็น้ำลายไหลแล้ว
อ่านบทความเพิ่มเติม
1. น้ำชุบพรก ของอร่อยในกะลาจากแดนใต้
2. ลูกประดอง ของดองเคี้ยวเพลินจากแดนใต้
