สมัยยังเด็กจะมีอาหารจานหนึ่งที่พ่อทำให้กินตอนที่ฉันเกิดเบื่ออาหารขึ้นมา หรือเป็นอาหารจานด่วนกินก่อนไปโรงเรียนเพราะทำง่ายและอร่อย ฉันเรียกว่า ‘ข้าวคลุกกุ้งแห้งตำ’ พ่อจะตำกุ้งแห้งจนเนื้อฟู คดข้าวสวยมาร้อนๆ แล้วคลุกกุ้งแห้งกับข้าวที่หุงไว้เป็นเม็ดสวยกลิ่นหอมกุ้งแห้งฟุ้ง บางทีก็มีไข่เจียว ไข่ต้มให้กินคู่กัน แต่ความเป็นเด็กกินยาก ถ้ากินข้าวคลุกก็จะกินข้าวคลุกอย่างเดียว ไข่ยังอยู่เหมือนเดิม จากนั้นข้าวคลุกกุ้งแห้งตำก็ไม่เคยมีกับข้าวอื่นเคียงให้กวนใจ กลายเป็นอาหารจานเดียวจบเรื่อยมา – – – ไม่รู้ว่าพ่อเอาใจหรือขี้เกียจเซ้าซี้
ฉันคิดเอาเองว่าข้าวคลุกกุ้งแห้งตำนี่น่าจะเป็นอาหารง่ายๆ ที่ทำกินในครัวเรือนหลายพื้นที่ เพราะถามเพื่อนคนระยองก็ว่าที่บ้านทำกินเหมือนกัน ถามพี่สาวคนกรุงเทพฯ ก็ว่าทำกินออกบ่อยแต่เขาไม่มานั่งตำ จับกุ้งแห้งโยนใส่เครื่องปั่นป่นละเอียด อันนี้ก็แล้วแต่ชอบและความสะดวกของแต่ละบ้าน ผลลัพธ์ออกมาต่างกันเพียงเล็กน้อยแค่ว่า ตำอาจได้สัมผัสเนื้อฟูๆ กับมีกุ้งแห้งชิ้นเล็กหลงเหลือให้ได้เคี้ยวบ้าง
ความที่กุ้งแห้งเป็นวัตถุดิบเก็บได้นานและมีติดครัวไทยอยู่ตลอด ทำอาหารได้หลายเมนู ใส่ในพริกแกง พริกแกงเลียง แกงส้มเพิ่มรสกลมกล่อม ใส่ลดทอนความเผ็ดในน้ำพริกกะปิ กระทั่งเป็นวัตถุดิบหลักทำยำกุ้งแห้งกินกับข้าวต้มกุ๊ย หรือทำข้าวต้มทรงเครื่องโบราณน้ำพริก น้ำปลาหวาน ส้มตำ ใส่ในผัดผัก แกงจืด สารพัดเมนู รวมทั้งข้าวคลุกแสนเรียบง่ายจานนี้ที่ทำกินกันในหลายพื้นที่
หลายคนอาจสงสัยว่าแค่ข้าวคลุกกุ้งแห้งตำจะหาความอร่อยได้จากไหน?
กุ้งแห้งดีมีรสอูมามิ หวานเค็มอ่อนๆ ใครเคยกินเล่นจะรู้ว่าเวลาเคี้ยวกุ้งแห้งจะสัมผัสได้ถึงรสหวานกลมกล่อมอยู่ในตัวแบบไม่ต้องพึ่งผงชูรส พอเอามาตำให้เนื้อฟู นุ่ม ก็ยิ่งกินง่าย มีบางชิ้นปะปรายให้ได้เคี้ยวนิดหน่อย คลุกกับข้าวสวยก็เหมือนกินข้าวคลุกผงอูมามิหอมๆ รสนัวหวานธรรมชาติเค็มปลายลิ้น เป็นรสที่ตักกินแล้วก็อยากจะตักกินคำต่อไป เห็นอร่อยเรียบง่ายอย่างนี้แต่เปลืองข้าวใช่เล่นเลยค่ะ ถ้ากุ้งแห้งลอตไหนไม่มีรสเค็มเลยก็เหยาะน้ำปลาลงไปเล็กน้อย อยากเปลี่ยนรสชาติทำกินแบบผู้ใหญ่ก็เพิ่มความแซ่บสักหน่อยด้วยพริกซอย หอมซอย กระเทียมซอยลงไปคลุก บีบมะนาวเล็กนิดหน่อย แล้วกินแนมกับผักสดก็อร่อยได้อีกรสหนึ่ง
ข้าวคลุกกุ้งแห้งตำอร่อยหรือไม่อร่อยอยู่ที่ ‘กุ้งแห้ง’
ความอูมามิในอาหารจานนี้อยู่ที่กุ้งแห้งดีที่มาพร้อมกลิ่นและรสสัมผัสที่ดี ใช้กุ้งแห้งดีจะตัวเล็กหรือใหญ่แล้วแต่ สำคัญคือต้องเลือกกุ้งแห้งที่แห้งสนิท เนื้อกรอบ หักดังเป๊าะ ตำแล้วยีจะได้เนื้อฟู ยิ่งเป็นกุ้งแห้งตากแดดได้ยิ่งดีเลยค่ะ ความร้อนจากแสงแดดที่ค่อยๆ ไล่ความชื้นทำให้ได้รสเข้มหวานธรรมชาติและมีกลิ่นหอม กลิ่นหอมของกุ้งแห้งและความฟูนี้ก็ขึ้นอยู่กับ 2 ปัจจัยหลัก คือ ความสดของกุ้งที่นำมาใช้ทำกุ้งแห้ง กับกระบวนการทำให้แห้งสนิทไม่ว่าจะตากแดดหรืออบ เรื่องกลิ่นนี่ก็สำคัญมากค่ะ อาหารจานเดียวจบจานนี้จะจบง่ายๆ ได้เททิ้งทันทีถ้าได้กุ้งแห้งมีกลิ่นตุ
โดยกระบวนการทำกุ้งแห้งจะใช้กุ้งแห้งสดที่เพิ่งจับมาได้ มาล้างทำความสะอาด เด็ดหัว ต้มให้สุกเติมเกลือเพียงเล็กน้อย แล้วสงขึ้นมาตากแดดจนแห้งสนิท หากยังไม่แห้งเพราะแดดไม่อำนวยก็จะเก็บใส่ตู้เย็นแล้วนำออกมาตากแดดใหม่เรื่อยๆ จนมั่นใจว่าเนื้อแห้งสนิทดี บ้างก็ใช้วิธีอบให้จนแห้ง
ถ้าใช้กุ้งไม่สดมาทำกุ้งแห้ง หรือตากไม่แห้งดียังหลงเหลือความชื้นอยู่ กุ้งแห้งจะมีกลิ่นตุ ส่วนใหญ่เป็นชนิดที่ต้องเก็บในตู้เย็นไม่อย่างนั้นเสี่ยงขึ้นรา ผิดกับกุ้งแห้งที่แห้งสนิทแล้วเก็บไว้ได้โดยไม่ต้องแช่ตู้เย็น ในท้องตลาดจะเจอทั้ง 2 แบบ คือกุ้งแห้งแห้งสนิทกับที่ยังหลงเหลือความชื้น เหตุที่ผู้ผลิตทำกุ้งแห้งให้ยังหลงเหลือความชื้นเพราะได้น้ำหนักดีกว่า ส่วนกุ้งแห้งที่ตากจนแห้งสนิทน้ำหนักจะหายไปครึ่งหนึ่งนับจากที่ยังสด จึงมีราคาขายสูงกว่า รสชาติและกลิ่นเลยผิดกัน
สรุปวิธีเลือกกุ้งแห้ง
- เลือกซื้อกุ้งแห้งที่แห้งสนิท จับแล้วไม่รู้สึกถึงความชื้นหรือเย็น ถ้าแม่ค้าให้ชิมก็ลองหยิบกุ้งแห้งขึ้นมาแล้วหักดู ถ้าแห้งสนิทจะกรอบแข็ง หักดังเป๊าะ
- สี กุ้งแห้งไม่ใส่สีจะมีสีส้มอ่อน มีริ้วขาวแซมตรงท้องกุ้งซึ่งเป็นสีธรรมชาติ ถ้ากุ้งแห้งมีสีชมพูหรือแดงแสดงว่าใส่สี และถ้ากุ้งมีสีดำหรือสีขุ่นๆ อาจเป็นไปได้ว่ากุ้งแห้งขึ้นราให้หลีกเลี่ยงนำมาใช้
- กลิ่น ดมแล้วไม่มีกลิ่นอับ กลิ่นแอมโมเนีย หรือกลิ่นตุ กุ้งที่มีกลิ่นตุเป็นเพราะกุ้งที่นำมาทำกุ้งแห้งไม่สด หรือตากแดดไม่แห้งสนิทยังมีความชื้นหลงเหลืออยู่ เพราะกุ้งที่ตากแดดหรืออบจนแห้ง จะไร้ปัญหาเรื่องกลิ่นเหม็นชื้นหรือตุ
- กุ้งแห้งดีรสไม่เค็มจัด กินแล้วยังได้รสหวานอ่อนๆ จากเนื้อกุ้ง ถ้ากุ้งแห้งเค็มจัด สันนิษฐานได้ว่าใช้กุ้งไม่สดทำจึงต้องใส่เกลือเพื่อกลบกลิ่นและยืดอายุเก็บรักษา หรือต้องการใส่เกลือเพื่อเพิ่มน้ำหนักให้กุ้ง
ทำข้าวคลุกกุ้งแห้งตำ จานนี้เป็นเมนูที่ไม่มีอัตราส่วน อาศัยกะเกณฑ์ความพอเหมาะ เติมไปชิมไปได้รสชาติที่ถูกใจ เคล็ดลับความอร่อยมีแค่ใช้กุ้งแห้งดีกับข้าวสวยนุ่มร่วนกำลังดี ไม่เละเป็นพอค่ะ
1.ตำกุ้งแห้งให้พอละเอียด สังเกตเริ่มเป็นเส้น ใช้ช้อนคนแล้วเนื้อฟู มีเนื้อกุ้งเป็นชิ้นปะปนเล็กน้อยบ้างไม่เป็นไร ถือว่าใช้ได้
2.โรยกุ้งแห้งลงบนข้าว ใช้ทัพพีคลุกเคล้าให้เข้ากัน
3.ชิมรส ข้าวคลุกกุ้งแห้งตำจะได้รสนัวหวานธรรมชาติจากกุ้งแห้ง เค็มปลายลิ้น บางลอตได้กุ้งแห้งดีไม่มีรสเค็มก็เหยาะน้ำปลาเติมลงไปนิดหน่อย เท่านี้ก็พร้อมอร่อยแล้ว
4.ออปชั่นเสริมเพิ่มความแซ่บ ซอยหอมแดง พริกขี้หนู กระเทียมโรยลงไปเพิ่ม บีบมะนาวนิดหน่อย ชิมรสตามชอบได้เลย
