น้ำพริกกากหมูรสชาติเข้มข้น กากหมูเจียวให้กรอบเคล้ากับเครื่องอย่างหอมแดงเจียว กระเทียมเจียว ใบมะกรูดทอดและพริกขี้หนูทอด ปรุงรสให้ออกเปรี้ยวอมหวาน เผ็ดนิดๆ กินกับข้าวสวยร้อนๆ

กากหมูเจียวให้เหลืองกรอบ พร้อมกับกระเทียมเจียวแล้วใบเตย ปรุงรสนิดหน่อยโดยการโรยเกลือลงไปขณะเจียวกากหมู กินคู่กับก๋วยเตี๋ยวหรือข้าวสวยร้อนๆ

พาร์สนิปเป็นรากชนิดหนึ่งคล้ายแครอท สีขาวหรือเหลืองนวลๆ มีรสหวานเมื่อสุก เป็นหนึ่งในผักที่นิยมกินกันช่วงฤดูหนาว นำมาอบ ต้ม ทอดเป็นchips ก็อร่อย ซุปแครอทพาร์สนิปถ้วยนี้จึงได้รสหวานจากทั้งแครอทและพาร์สนิป แถมข้นได้ด้วยเนื้อมันฝรั่ง ทำให้ไม่ต้องใส่ครีมเลยแม้แต่น้อย แต่มีตัดรสเปรี้ยวๆมันๆด้วยเครมเฟรชและโรยกรูตองก่อนเสิร์ฟ

ซุปมิเนสโตรเนหรือซุปผักรวมสไตล์อิตาเลียน มักหยอดหน้ามาด้วยซอสเพสโต้ ช่วยเพิ่มกลิ่นหอมของใบโหระพาและน้ำมันมะกอก

กุ้งแห้งเนื้อกรอบแน่น หวานป่นเค็มเล็กน้อย กินเล่นได้เพลินนี้นั้น ด้วยกรรมวิธีการทำที่ใช้พลังงานแสงอาทิตย์ในการทำให้ได้มาซึ่งความกรอบและหอมหวานกำลังดี เรียกได้ว่าเป็นสุดยอดวัตถุดิบที่กว่าจะได้มานั้น ต้องใช้เวลาหลายวันในการที่จะทำให้กุ้งแห้ง แห้งกรอบกำลังดี พอเราได้เนื้อกุ้งแห้งดี เมนูอาหารของเราก็จะออกมาดีเช่นกัน อย่างยำกุ้งแห้งนี้บอกเลยกุ้งแห้งไม่ได้ผ่านความร้อนเลยสักนิด แค่นำมายำคู่กับมะม่วงเบา หอมแดง ยอดกระถิน และเม็ดมะม่วงหิมพานต์ เพิ่มความกรุบกรอบ เคล้ากับน้ำยำรสจัดจ้าน กินเป็นกับแกล้มเข้ากันได้ดี

เมนูยั่วน้ำลายเอาใจคนรักทุเรียนราชาแห่งผลไม้ไทยที่เพียงแค่ได้กลิ่นก็สะท้านไปทั้งใจเเล้ว ใช้ทุเรียนสุกกำลังดี ผสมไข่ นม น้ำตาล ออกมาเป็นไส้คัสตาร์ดรสหวานละมุนหอมกลิ่นทุเรียน ห่อแป้งบัวลอยสองสี ต้มให้เนื้อสุกนุ่มหนึบกำลังดีกินกับน้ำกะทิรสหวานหอม บอกเลยว่าเป็นขนมหวานที่น่าลิ้มลองมากๆ

ไม้เถาคู่ครัวไทย ลำต้นจะเลื้อยเหมือนขดสปริงเกาะไปตามแนวรั้วหรือร้านที่ทำไว้ให้ ยอดและใบตำลึงนำไปปรุงอาหารหลายชนิด เช่นเอาไปลวกจิ้มน้ำพริก ทำแกงอ่อม แกงเลียง ต้มจืด ผัดใบตำลึง เป็นต้น ส่วนผลตำลึงก็กินได้เช่นกัน ผลตำลึงรูปร่างกลมรี คล้ายแตงขนาดเล็ก ผลดิบสีเขียว เมื่อแก่กลายเป็นสีแดง ผลตำลึงอ่อนกินกันเป็นผักผล จะต้องนำไปคั้นกับเกลือ ใส่ในแกงเผ็ด แกงคั่ว แกงเขียวหวาน ใช้แทนมะเขือเปราะ ให้เนื้อสัมผัสเหมือนบวบ ผลอ่อนยังมาแช่อิ่ม หรือนำมาดองเค็มอมเปรี้ยวกินเป็นผักดอง เมนูยำใบตำลึงทอดกรอบใช้ส่วนยอดและใบนำมาชุบแป้งทอด กินกับน้ำยำรสเข้มข้นที่เสิร์ฟแยกกันมา

ถั่วฝักยาวสีม่วงนี้หน้าตาคล้ายถั่วพุ่มแต่มีลักษณะฝักยาวกว่า เกิดจากการผสมข้ามพันธุกรรมระหว่างถั่วฝักยาวสีเขียวที่ให้ผลผลิตสูง ผสมกับถั่วฝักยาวฝักสีแดงแต่ให้ผลผลิตต่ำ จนกลายมาเป็นสีม่วงนี้ และได้รับพระราชทานชื่อเมื่อปี 2557 จากสมเด็จพระเทพฯว่า ถั่วฝักยาวพันธุ์สิรินธร เบอร์ 1 เลือกซื้อถั่วฝักยาวสีม่วงฝักแน่นๆกรอบๆ นำมาตำกับเครื่องปรุงส้มตำจนซึมเข้าถึงฝักถั่ว

หลายคนอาจไม่รู้ว่าเมล็ดยี่หร่ากับใบยี่หร่ามาจากพืชคนละชนิดกัน เมล็ดยี่หร่าเป็นพืชในวงศ์ผักชี เรียกอีกชื่อว่าเทียนขาว เรานิยมเอาผลแห้งหรือเมล็ดของมันมาเป็นเครื่องเทศ ใส่ในแกงมัสมั่น แกงป่า ฯลฯ ส่วนใบยี่หร่าเป็นพืชในวงศ์กะเพรา มีเรียกอีกหลายชื่อ เช่น กะเพราควาย โหระพาช้าง จันทร์หอม กะเพราญวน ใบมีสีเขียว ขอบใบหยักแบบใบเลื่อย มีกลิ่นหอมเฉพาะ มีรสชาติเผ็ดร้อน มักนำมาปรุงอาหารร่วมกับเนื้อสัตว์ที่มีกลิ่นคาวแรงเพราะช่วยดับกลิ่นคาวได้ เช่น เนื้อวัวผัดใบยี่หร่า แกงเผ็ดปลาดุกใบยี่หร่า ไก่ผัดพริกแกงใต้ใบยี่หร่า แกงคั่วหอยขม เป็นต้น

ปกติน้ำจิ้มซีฟู้ดทั่วๆไป จะใช้กินคู่กับอาหารทะเล แต่ในแถบภาคตะวันออกของบ้านเรา เช่นจังหวัดระยอง จันทบุรี ตราด ได้นำพริกเกลือ มาสร้างสรรค์เป็นเมนู“ข้าวคลุกพริกเกลือ” อาหารพื้นถิ่นที่มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดย“พริกเกลือ” หรือ“น้ำพริกเกลือ”นั้นก็คือน้ำจิ้มที่คล้ายกับซีฟู๊ดเเต่ใช้ความเค็มจากเกลือสมุทรเป็นหลัก รสจะออกเค็ม เปรี้ยว หวาน ซึ่งแต่ละจังหวัดแต่ละพื้นที่ต่างก็มีสูตรเฉพาะและเคล็ดลับในความอร่อยแตกต่างกันออกไป

เมนูทำง่ายที่ใช้วัตถุดิบเพียงไม่กี่อย่างเเต่รสชาตินั้นบอกเลยว่าอร่อยมาก เนื้อหมูนุ่มๆที่นำมาผัดกับกะปิเเละเครื่องสมุนไพร ตัดรสด้วยน้ำตาลมะพร้าว กินคู่กับข้าวสวยร้อนๆเเละผักสดสักหน่อย เป็นเมนูที่แค่ได้กลิ่นก็ต้องน้ำลายไหลอย่างเเน่นอน

ผักหวานบ้านก็เป็นอีกหนึ่งผักพื้นบ้านที่คนส่วนใหญ่นิยมนำมาทำกินเป็นอาหาร ไม่ว่าจะนำมาทำเป็นแกงต่างๆ หรือจะนำมายำ หรือแม้แต่จะลวกกินกับน้ำพริกธรรมดาก็อร่อยถูกปากคนทั่วไป ส่วนมากมักใช้ยอดอ่อนมาทำกินกัน “ยำผักหวานกุ้งสด” เมนูนี้น้ำยำใช้น้ำพริกเผาในการทำปรุงรสให้เปรี้ยวอมหวานเล็กน้อย แล้วนำมายำกับยอดผักหวานลวกสุกกำลังดี ใส่เนื้อสัตว์อย่างกุ้งลวกและเนื้อหมูสับรวน เพื่อเพิ่มรสชาติและรสสัมผัส

ผักกูดถือเป็นผักพื้นบ้านที่คนนิยมกินค่อนข้างมาก รสชาติอมหวาน เนื้อกรอบ มักกินกันในหน้าแล้ง แต่ไม่นิยมกินดิบส่วนมากมักนำมาทำเมนูต้ม หรือไม่ก็ยำ อย่างแกงส้มผักกูดปลาช่อนนี้ เครื่องแกงส้มรสกลมกล่อม นำมาแกงกับเนื้อปลาช่อนได้ความหวานจากเนื้อปลา ความเปรี้ยวที่ได้นอกจากจะเปรี้ยวจากมะขามเปียกและนั้นจะได้รสเปรี้ยวอมหวานจากมะเขือเทศอีกด้วย ใส่ผักกูดลงไปตอนสุดท้ายเพื่อเพิ่มความกรุบกรอบเล็กน้อย

แกงพริกกระดูกหมูกับหน่อเหรียง เครื่องแกงใต้รสชาติจัดจ้านถึงขมิ้นและพริกไทยดำ นำไปเคี่ยวกับกระดูกหมูอ่อน จนเปื่อยนุ่ม เครื่องแกงงวดกำลังดี ใส่หน่อเหรียงผักพื้นบ้านของชาวภาคใต้ หน้าตาคล้ายสะตอมีหาง กลิ่นฉุน รสมัน เนื้อหวานกรอบ มักนำไปแกงกับเครื่องแกงรสเข้มข้น หรือนำไปดองกินแล้มกับขนมจีน ก็ได้เช่นกัน

เห็ดแครงถือเป็นเห็ดพื้นบ้านของคนใต้ เนื้อเห็ดมีความหวาน หอม มักนิยมนำมาแกงใส่กะทิน้ำขลุกขลิกเล็กน้อย อย่างเมนูนี้ ก็นำมาทำเป็นแกงคั่วเห็ดแครงใส่ปลาย่าง แต่โดยส่วนมากปลาย่างมักใช่ปลาโอในการนำมาย่าง เพราะเนื้อปลาเยอะ แต่ลองเปลี่ยนจากปลาโอมาเป็นปลาอินทรีย์ย่าง รสชาติไม่ต่างกัน ได้เนื้อเยอะเหมือนกัน เนื้อปลาก็ไม่เละ เห็ดแครงนั้นเวลานำมาแกง มักจะเคี่ยวเห็ดแครงกับเครื่องแกงและน้ำกะทิให้เครื่องแกงงวดได้ที่ เห็ดแครงจะดูดเอาเครื่องแกงเข้าไปอยู่ภายในเนื้อเห็ด ทำให้ได้รสชาติเครื่องแกงที่ทั่วถึง ใส่ใบมะกรูดสักหน่อยเพื่อเพิ่มกลิ่นหอม

ใบเหลียงผักพื้นบ้านภาคใต้ ใบเรี่ยวยาว ผิวใบมัน รสหวาน นำมาแกงกะทิ ใส่หอมแดง กุ้งขาว ตัดรสชาติให้กลมกล่อมด้วยเกลือสมุทรเเละกะปิ ได้รสหวานนำกลมกล่อมหอมกะทิ เสิร์ฟพร้อมข้าวสวยร้อนๆ

มะรุม ผักพิ้นบ้านที่ใครๆก็รู้จัก เปลือกด้านนอกแข็งเเต่ด้านในนิ่ม เป็นพืชที่สามารถกินได้ทุกส่วน แต่นิยมใช้ฝักอ่อนมาทำแกงส้มมากที่สุด จะใส่ปลาช่อนหรือกุ้งก็ได้ ปรุงรสด้วยน้ำปลา น้ำตาลมะพร้าวเเละน้ำมะขามเปียก รสชาติออกเปรี้ยวหวานเค็ม เป็นเมนูที่กินกับข้าวสวยร้อนๆเเล้วฟินมาก

เห็ดกระด้าง หรือเห็ดลม เป็นเห็ดพบมากในเเถบภาคอีสาน มีเนื้อสัมผัสเหนียวเเละกระด้าง กินได้ตั้งเเต่ดอกอ่อนจนถึงดอกแก่ โดยนิยมนำมาทำเป็นซุบหรือใส่ในแกง เมนูนี้ต้องต้มเห็ดให้นุ่มก่อนจึงนำมาโขลกรวมกับถั่วฝักยาว เนื้อปลาช่อน หอมแดง กระเทียมเเละพริกจินดาเผา ปรุงรสให้ออกเค็มนำหอมน้ำปลาร้า กินเเนมกับผักสด

หัวปลีเป็นส่วนดอกของต้นกล้วย มาจากต้นกล้วย หัวปลีมีรูปทรงคล้ายหยดน้ำ โคนปลีกว้าง ปลายปลีแหลม หัวปลีเป็นส่วนดอกของต้นกล้วยที่ทำหน้าที่ห่อหุ้มกล้วยหลาย ๆ ผลรวมกัน หัวปลีจะผลิกล้วยออกมาหลายหวีจนกระทั่งไม่คายกาบออกมาเป็นกล้วยแล้ว ซึ่งคราวนี้ก็จะเหลือแต่หัวปลีที่มีเนื้อสีขาวภายใน หรือที่เรียกกันว่าปลีกล้วย คนไทยนิยมนำมาทำอาหาร โดยใส่ใน แกงเลียง แกงป่า งบ ต้มยำไก่ ยำต่างๆ หรือทานเป็นผักสด เมนูงบหัวปลีก็เป็นอีกหนึ่งเมนูที่ นิยมนำมาทำกัน โขลกเครื่องแกงหอมๆ สดใหม่ ผสมรวมกับ ไข่ไก่ เนื้อไก่ หัวกะทิและใบมะกรูด คนผสมให้เข้ากัน นำไปปิ้งด้วยไฟอ่อนๆ บนใบตองที่วางด้วยโหระพาหอมๆ สุกหอม น่ากิน

ยอดกระถิน ผักพื้นบ้านริมรั้ว รสมัน กรอบ ที่นอกจากจะกินแนมกับหอยนางรมเเล้วยังนำมาทำยำได้อร่อยมากด้วย ใช้ยอดอ่อนนำมาคลุกเคล้ากับน้ำยำรสเปรี้ยวหวานเผ็ดหอมกลิ่นน้ำพริกเผา ใส่หมูสับเเละกุ้งที่เคี่ยวกับกะทิจนสุกหอม ราดหน้าด้วยกะทิ โรยหอมแดงเจียวเเละพริกขี้หนูแห้ง

มะกอกป่า ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ผลแก่เปลือกมีสีเหลืองอ่อนอมเขียว มีจุดประสีเหลืองเข้มสลับดำที่เปลือก เปลือกเหนียว เม็ดแข็ง เนื้อบาง มีกลิ่นหอม รสเปรี้ยวปนขมอมฝาด ผลแก่กินเป็นผลไม้จิ้มพริกเกลือ ผลสุกใช้แต่งเปรี้ยวและกลิ่นหอมให้อาหาร วิธีการเลือกมะกอกสุกที่เปลือกมีจุดประเหลือง จุดดำน้อย ไม่สุกเกินไป เนื้อนิ่ม ไม่เละ มีกลิ่นหอม คนภาคกลางจะฝานเนื้อติดเปลือกบางๆ ผสมกับน้ำปลาดี หอมแดงซอย และพริกขี้หนูซอย ออกรสเปรี้ยว เค็ม เผ็ดและหวาน จิ้มกับเนื้อย่าง ปลาย่าง คนอีสานใส่เป็นผักปรุงรสเปรี้ยวที่ออกรสหวานในส้มตำลาวหรือส้มตำปลาร้า และใส่ในน้ำพริกพื้นบ้านอีสานชนิดต่างๆ เช่นน้ำพริกมะกอกป่า นำมะกอกป่ามาฝานบางๆเอาแต่ผิวมะกอกกับเนื้อมะกอก มาตำกับกระเทียม กุ้งแห้ง และพริกขี้หนูสวน ปรุงรสด้วยน้ำตาลมะพร้าวและน้ำต้มผัก นำไปจิ้มกับผักต้ม ผักสดหรือเครื่องแนมต่างๆ

ผักขะแยง หรือทางอีสานเรียกว่า ผักกะแยง ภาคเหนือเรียก พักพา เป็นผักที่ขึ้นเองตามเถียงนา ลำต้นกลวง อวบและอ่อน ใบออกตามลำต้น กินได่ตลอดทั้งต้น ความเด่นของผักคือ มีกลิ่นที่ฉุนหอมมาก จึงเป็นผักเสริมกลิ่น รสอาหารได้อย่างดี ชาวอีสานตอนบนจึงใช้จิ้มกับแจ่ว หรือก้อยกับปลา ดับกลิ่นคาวของปลาและกลิ่นปลาร้าจากแจ่วให้หอมมากยิ่งขึ้น อาหารที่นิยมแกงไก่ใส่หน่อไม้ดองผักขะแยง แกงผักขะแยงใส่ไก่หรือกบ แกงหอยขม แกงปลาต้มเผือกและอ่อมต่างๆ มีกลิ่นหอม ช่วยดับกลิ่นคาวและเป็นพืชสมุนไพร ผักขะแยงมีประโยร์ชทั้งต้น เป็นยาขับน้ำนม ขับลม และเป็นยาระบายท้อง น้ำคั้นจากต้นใช้แก้ไข้ แก้คัน ฝี และกลาก แก้อาการบวมแถมเป็นยาระบายอ่อนๆอีกด้วย

ยอดอ่อนของยอนำมาปรุงอาหารได้หลายรูปแบบ เช่น แกงอ่อมใบยอบ้าน แกงกะทิ รองห่อหมก นอกจากนี้ยังนำมาต้มจิ้มน้ำพริกได้ด้วย ใบยอมีเส้นกลางใบขนาดใหญ่และแข็ง จึงควรตัดเส้นกลางใบออกเสียก่อน แล้วนำมาลวกก่อนนำมาแกง ซึ่งจะนุ่มลงกินง่ายขึ้น และช่วยลดความขมลงได้ด้วย เมนูจากใบยอง่ายๆ อย่างเมนูกุ้งพริกไทยกับใบยอ ทำง่ายๆ แค่ผัดใบยอกับให้พอนุ่ม และผัดกุ้งให้สุกกับพริกไทยดำ ด้วยน้ำมันมะกอก ปรุงน้ำราดให้หอมอร่อย เสิร์ฟใบยอกับกุ้ง และราดน้ำปรุงรสลงไป อร่อยกลมกล่อม นอกจากอร่อยแล้วใบยอมีประโยชน์ต่อสุขภาพในเรื่องของสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ ช่วยลดการต้านอนุมูลอิสระ ช่วยทำให้เกิดการป้องกันโรคในหลายๆ ด้าน เพราะฉะนั้น เป็นอาหารเมนูหนึ่งที่แนะนำให้ช่วยกันอนุรักษ์ และบริโภคกันเป็นประจำ

“แกงกะทิปูม้าย่าง" ความพิเศษของเมนูก็คือการนำเนื้อปูไปย่างบนเตาถ่าน ให้ได้กลิ่นหอมอ่อนๆ แต่ไม่ควรย่างให้สุกจนเกินไปนัก เพราะเดียวความหวานจะออกไปหมดเสียก่อน เมื่อได้ความสุกของปูที่ต้องการก็เอาปูลงไปแกงในกะทิที่ตั้งหม้อเตรียมไว้ได้เลยใส่เครื่องสมุนไพรอย่างหอมและตะไคร้ ก่อนจะใส่ใบเหลียงและสะตอเม็ดเพื่อเพิ่มอรรถรส และที่สำคัญคือถ้าอยากมีรสเผ็ดเล็กน้อยก็บุบเม็ดพริกลงไปสักหน่อย เพื่อเพิ่มรสชาติที่อร่อยยิ่งขึ้น