เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารอย่างอื่นที่ทำกินในงานปอย “แก๋งโฮะ” หรือบางคนเรียก “คั่วโฮะ” ไม่น่าจะมีความหมายมงคลนัก แต่กลับทำกินกันมากหลังเสร็จงานปอย
“โฮะ” เป็นคำเมือง แปลว่า เอามารวมๆกัน โดยปกติตามงานปอยคนเมืองมักทำแกงฮังเล แกงอ่อม ลาบ ต้มจืดวุ้นเส้น แกงหน่อไม้ แกงกะทิ ห่อนึ่ง ถวายพระ หรือทำเลี้ยงกัน เมื่อเป็นอาหารทำถวายพระก็ล้วนทำจากของดีๆ แต่พออาหารเหล่านี้เหลือ ก็นึกเสียดาย คนโบร่ำโบราณจึงนำมาผัดรวมกัน แล้วใส่เครื่องปรุงอื่นๆเพิ่มเข้าไป เพื่อกลบกลิ่นเหม็นบูด เช่น หน่อไม้ดอง ใบมะกรูด ตะไคร้ บางบ้านโรยผงกะหรี่ลงไปด้วย กลายเป็นอาหารจานอร่อย แล้วตั้งชื่อใหม่ว่า “แกงโฮะ” มาตอนหลังเมื่อมีคนนิยมกินกันมากขึ้น เครื่องปรุงแกงโฮะจึงได้มาจากของดี ไม่ใช่ของใกล้เสียอย่างแต่ก่อน แต่เครื่องปรุงอันจะช่วยชูรสให้กับแกงโฮะได้ดี คือ หน่อไม้ส้มหรือหน่อไม้ดอง ช่วยเพิ่มรสเปรี้ยว นอกจากนี้บางคนจะเลือกใส่ผักที่ตัวเองชอบได้หลายๆอย่าง จึงกลายเป็นโฮะแบบใหม่ กิ๋นแล้วลำได้เหมือนกัน
น้ำพริกหนุ่มใช้พริกหนุ่มเป็นวัตถุดิบสำคัญ พริกหนุ่มอยู่ในตระกูลเดียวกับพริกชี้ฟ้า สีเขียวอ่อนหรือเขียว
อมเหลือง เม็ดยาวเรียว รสเผ็ดน้อย คนเมืองนิยมนำพริกที่ยังอ่อน ไม่แก่ ทำเป็นน้ำพริกหนุ่มกินกันในบ้านหรือ
ตามงานบุญต่างๆ คำว่า “หนุ่ม” คำเมืองหมายถึง “อ่อน เยาว์”
เครื่องปรุงสำหรับทำน้ำพริกหนุ่มมีไม่มาก คือ พริกหนุ่ม หอมแดง กระเทียม ปลาร้า ทุกอย่างจะทำให้สุก
ด้วยวิธีหมกหรือเผาในเตาถ่านจนสุก ตำรวมกัน ปรุงรสด้วยเกลือ ความอร่อยของน้ำพริกหนุ่มอยู่ตรงรสและ
กลิ่นหอมๆจากการหมกหรือเผาพริกหนุ่ม หอมแดง กระเทียม และปลาร้านี่แหละ ยิ่งเป็นน้ำพริกหนุ่มตำเสร็จ
ใหม่ๆจะยิ่งหอมอร่อยเป็นพิเศษ โดยเลือกพริกหนุ่มไม่แก่มาก บ้านใดชอบรสเผ็ดและอยากให้น้ำพริกสีสวยขึ้น
จะใช้พริกชี้ฟ้าสีแดงตำผสมลงไปด้วย น้ำพริกหนุ่มมีรสเค็มนำ เผ็ดอ่อนๆ บางตำรับอยากให้มีรสเปรี้ยวจะหมก
มะเขือส้ม ลอกเปลือกไหม้ออก หรือใส่มะกอกสุกตำผสม แต่ที่แน่ๆต้องจิ้มกินกับแคบหมู อันเป็นกับข้าวและ
เครื่องกินแนมของคนเมืองแต้ๆ
แกงกระด้าง อาหารของคนชาวเหนือ มักนิยมทำกินเฉพาะช่วงหน้าหนาว วัตถุดิบสำคัญที่ขาดไม่ได้เลยของแกงชนิดนี้คือ ขาหมู
เมนูนี้เหมาะเป็นกับข้าว กินกับข้าวสวยร้อนๆ เลือกใช้กิมจิทำจากผักกาดขาว ลักษณะเด่นของกิมจิคือมีรสเผ็ดนำ ไม่หวาน ใช้เนื้อหมูส่วนสันคอสไลซ์บางเวลาผัดจะนุ่มหอมเป็นพิเศษ เมื่อกินพร้อมกิมจิรสเผ็ดร้อนอร่อยเข้ากันมากๆ
