น้ำชุบโจร หรือ น้ำชุบหยำ เป็นการทำน้ำพริกแบบขยำ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของน้ำพริกจากทางภาคใต้ โดยทั่วไปแล้วการทำน้ำพริกต้องใช้ครกตำให้พริกละเอียด แต่น้ำพริกเมนูนี้ใช้วิธีขยำหรือคลุกแทนการตำ เป็นวิธีทำน้ำพริกจากโจรที่ต้องหลบซ่อนตัว ต้องรีบๆ ทำ และต้องทำอย่างเบามือ ไม่ให้เสียงดัง โดยใช้มือขยำเอาตามมีตามเกิด จึงเป็นที่มาของชื่อ น้ำชุบโจร หรือ น้ำชุบหยำ นั่นเอง
กุ้งแม่น้ำย่างมาพอสุกพร้อมกับมันกุ้งครีมๆข้นๆนำมาโขลกกับเครื่องนำ้พริกได้แก่ หอม กระเทียม พริกย่าง ใส่กะปิ ปรุงรสด้วยน้ำตาลมะพร้าว น้ำปลา น้ำมะนาวให้เปรี้ยว ให้เปรี้ยว หวาน เค็มกลมกล่อม รับประทานกับผักสด
น้ำพริกกุ้งสด อาหารไทยๆ อย่างน้ำพริก ได้รับความนิยมในทั่วทุกภาคของประเทศไทย น้ำพริกกุ้งนิยมมากในแทบภาคกลาง ใช้กุ้งแชบ๊วยหรือกุ้งทะเล มาทำ เนื้อกุ้งหวานๆต้มสุกแล้วนำมาตำกับพริกขี้หนูสวน กะปิ ปรุงรสด้วย น้ำปลา น้ำตาลมะพร้าวและน้ำส้มจี๊ด น้ำพริกจะมีลักษณะเหลวเล็กน้อย ชิมรสให้เปรี้ยว เค็ม และหวาน ใส่กุ้งต้ม โรยผิวส้มจี๊ดซอย เสิร์ฟกับผักสดและข้าวสวยร้อนๆ
หลนปลาร้าทรงเครื่อง นำปลาร้าปลากระดี่ มาหลนกับหัวกะทิมันๆ กับสมุนไพรหอมๆอย่าง ตะไคร้ ข่า หอมแดงกระชาย ปรุงรสด้วยน้ำตาลมะพร้าว เพิ่มเนื้อปลานิลหั่นเต๋าลงไปเพื่อเพิ่มความเข้มข้นของหลน รับประทานกับข้าวสวยร้อนๆ อร่อยมาก
น้ำพริกมังสวิรัติ ทำง่าย โดยโขลกกระเทียมกับเนื้อหนำเลี้ยบ เห็ดฟาง และเต้าหู้ยี้เข้าด้วยกัน ตามด้วยเครื่องสมุนไพรต่างๆ ปรุงรส น้ำพริกจะมีลักษณะเหลว ชิมรสให้เปรี้ยวเค็มและหวาน เสิร์ฟกับผักต้มดอกโสนผัดน้ำมันและฝักเพกาต้มกะทิ
ใช้อกไก่นำมาชุบแป้งทอดกรอบ ลงทอดจนกรอบเหลือง ก่อนนำมาผัดพริกขิง หอมกลิ่นเครื่องเเกงเเละเครื่องสมุนไพร โรยใบมะกรูดซอยและพริกชี้ฟ้าสีแดงหั่นเส้นด้านบน เสิร์ฟพร้อมข้าวสวยร้อนๆ
แจ่วเครื่องจิ้มภาคอีสานหอมกลิ่นปลาร้าและสมุนไพรคั่ว แจ่วเห็ดสูตรนี้ใช้เห็ดฟางและเห็ดกระด้างช่วยเพิ่มรสชาติและกลิ่นเฉพาะตัวของเห็ด กินกับผักลวกและข้าวเหนียวนึ่ง
น้ำพริกกุ้งเสียบ เน้นรสสัมผัสของตัวกุ้งกรุบกรอบ นิยมรับประทานพร้อมกับข้าวสวย เคียงผักแนม ผักสดต่างๆ ทำให้นอกจากจะได้รสชาติที่อร่อยแล้ว ยังดีต่อสุขภาพอีกด้วย บอกเลยว่าสูตรนี้เครื่องแน่นครบถึงรสชาติน้ำพริก หรอยแรงมากๆ!
น้ำพริกเมนูที่มีอยู่คู่ครัวไทยเลยก็ได้ นึกอะไรไม่ออกก็เอาน้ำพริกมาคลุกกับข้าวสวยร้อนๆกินคู่กับไข่ต้ม ผักสด หรือไม่ก็ไข่เจียว ก็อร่อยแล้ว แต่น้ำพริกสำหรับคนอยู่บ้านว่างๆ ไม่มีสกิลการทำอาหารสักเท่าไร ก็ใช้ปลากระป๋องมาทำแทนอร่อยไม่แพ้น้ำพริกอย่างอื่นเลย
น้ำพริกปลาทูเฉยๆมันธรรมดาไป ต้องใส่เเมงดาลงไปด้วยสิถึงจะหอม ทั้งพริกหนุ่ม พริกจินดาเเดง หอมแดง กระเทียม ที่นำมาย่างจนสุก ลอกเปลือกออก ตำรวมกับเนื้อปลาทูย่างเเละเเมงดาย่าง กินคู่กับผักสดกรอบๆ ข้าวสวยซักหน่อย อร่อย!
แกงรัญจวนชวนให้มาลิ้มลอง แกงไทยโบราณฉบับชาววังที่นำน้ำพริกกะปิ รสเปรี้ยวเค็มหวาน มาละลายในน้ำสต๊อก หอมเครื่องสมุนไพรทั้งข่า ตะไคร้ ใบมะกรูดเเละโหระพา ใส่เนื้อหมูสันคอสไลซ์นุ่มๆ เนื้อชุ่มน้ำแกงรสกลมกล่อมเหมือนดั่งกินต้มยำที่ใส่กะปิก็ไม่ผิด ขั้นตอนทำก็ไม่ยุ่งยากอย่างที่คิด
ชื่อแสนไพเราะของแกงรัญจวนมีที่มาจาก หม่อมเจ้าหญิงแย้มเยื้อน สิงหรา ซึ่งเป็นคนคิดค้นสูตรแกงรัญจวน และตั้งชื่อให้เมนูแกงไทยโบราณ สูตรชาววังจานนี้ว่าแกงรัญจวน สมัยก่อนเจ้านายพระองค์ต่าง ๆ มักจะเสวยอาหารอย่างละนิดละหน่อยเท่านั้น ทำให้กับข้าวซึ่งส่วนมากจะเป็นเนื้อหลงเหลืออยู่เยอะ ฝ่ายห้องครัวจึงนำเนื้อที่เหลือจากสำรับเสวยมาปรุงรสเป็นแกงสูตรใหม่ที่มีชื่อว่าแกงรัญจวนนั่นเอง ส่วนเคล็ดลับสูตรเด็ดของแกงรัญจวนก็ไม่ได้มีขั้นตอนที่ซับซ้อนวุ่นวายนัก เพียงแค่ต้องตำน้ำพริกกะปิให้รสจัด เน้นครบรสทั้งเผ็ด เปรี้ยว และเค็ม จากนั้นก็นำเนื้อหรือหมูมาต้มให้เปื่อยได้ที่ แล้วจึงใส่น้ำพริกกะปิที่เตรียมไว้ลงไป ปรุงรสชาติตามชอบ ตามด้วยใส่ใบโหระพาเพื่อเพิ่มกลิ่นหอมก่อน เสิร์ฟพร้อมข้าวสวยร้อนๆเท่านี้ก็เรียบร้อย
เครื่องจิ้มไทยที่อยู่คู่บ้านคู่เมืองเรามายาวนานอย่าง "หลน" รสหวานหอมกลมกล่อมส่วนวิธีการทำก็เเสนง่าย หอมหวานกลิ่นกะทิเเละเนื้อกุ้งสับ ใส่เครื่องสมุนไพรเพิ่มกลิ่นหอม ใส่มันกุ้งให้ความมัน นิยมกินกินคู่กับผักสดโดยเฉพาะขมิ้นขาวเเละข้าวสวยร้อนๆ บอกเลยว่าเด็ดมาก
อาหารจานเดียวอย่างข้าวผัดน้ำพริกลงเรือมังสวิรัติ ที่ใช้ขาเห็ดนำมาปรุงรสหวานเเทนหมูสามชั้น นำไปผัดกับข้าวเเละน้ำพริกหน้ำเลี้ยบ รสเปรี้ยวหวาน เป็นจานที่อร่อยทำงายไม่ยากเลย
น้ำพริกกากหมูรสชาติเข้มข้น กากหมูเจียวให้กรอบเคล้ากับเครื่องอย่างหอมแดงเจียว กระเทียมเจียว ใบมะกรูดทอดและพริกขี้หนูทอด ปรุงรสให้ออกเปรี้ยวอมหวาน เผ็ดนิดๆ กินกับข้าวสวยร้อนๆ
มะกอกป่า ไม้ยืนต้นขนาดกลาง ผลแก่เปลือกมีสีเหลืองอ่อนอมเขียว มีจุดประสีเหลืองเข้มสลับดำที่เปลือก เปลือกเหนียว เม็ดแข็ง เนื้อบาง มีกลิ่นหอม รสเปรี้ยวปนขมอมฝาด ผลแก่กินเป็นผลไม้จิ้มพริกเกลือ ผลสุกใช้แต่งเปรี้ยวและกลิ่นหอมให้อาหาร วิธีการเลือกมะกอกสุกที่เปลือกมีจุดประเหลือง จุดดำน้อย ไม่สุกเกินไป เนื้อนิ่ม ไม่เละ มีกลิ่นหอม คนภาคกลางจะฝานเนื้อติดเปลือกบางๆ ผสมกับน้ำปลาดี หอมแดงซอย และพริกขี้หนูซอย ออกรสเปรี้ยว เค็ม เผ็ดและหวาน จิ้มกับเนื้อย่าง ปลาย่าง คนอีสานใส่เป็นผักปรุงรสเปรี้ยวที่ออกรสหวานในส้มตำลาวหรือส้มตำปลาร้า และใส่ในน้ำพริกพื้นบ้านอีสานชนิดต่างๆ เช่นน้ำพริกมะกอกป่า นำมะกอกป่ามาฝานบางๆเอาแต่ผิวมะกอกกับเนื้อมะกอก มาตำกับกระเทียม กุ้งแห้ง และพริกขี้หนูสวน ปรุงรสด้วยน้ำตาลมะพร้าวและน้ำต้มผัก นำไปจิ้มกับผักต้ม ผักสดหรือเครื่องแนมต่างๆ
น้ำพริกเผาสูตรนี้มีความพิเศษ ครบเครื่องมากมาย ไม่ว่าจะเป็นกากหมู เนื้อปลาย่าง เรียกได้ว่าจัดเต็มทุกคำที่กัดเข้าไปเลยทีเดียว ยิ่งเพิ่มความอร่อยด้วยการนำน้ำพริกเผาไปทาบนขนมปังแซนด์วิชเนื้อหนานุ่ม โรยด้วยหมูหยองนิดหน่อย กินเป็นอาหารเช้าก็ดี หรือของว่างยามบ่ายกับกาแฟร้อนๆก็ไม่เลว
น้ำพริกไตปลารสจัดจ้านเข้มข้นจากแดนใต้ หอมเครื่องสมุนไพรอย่าง ตะไคร้ ใบมะกรูด ขมิ้น หอมแดงและกระเทียมเผา เพิ่มเนื้อสัมผัสด้วยเนื้อปลาดุกย่าง รสเผ็ดร้อนจากพริกขี้หนูสวน เค็มหวานจากน้ำไตปลาเเละน้ำตาลทราย กินคู่กับผักสดอย่างใบบัวบก รับรองว่าอร่อยเด็ดแน่นอน!
น้ำพริกเมนูนี้เหมือนน้ำพริกโจรหรือน้ำพริกหยำ ของทางภาคใต้ แต่เพิ่มความเปรี้ยวนิดๆจากเคปกูสเบอร์รี ผสมกับกะปิย่าง มะนาว น้ำตาล พริกขี้หนูซอย และหอมแดงซอย และเพิ่มความพิเศษด้วยกุ้งลวก ผสมคลุกเคล้าให้เข้ากันดี กินกับผักสดและไข่เจียวร้อนๆ ก็ฟินแบบสุดๆไปเลย
น้ำพริกไข่เค็มทั่วไปมีสองแบบคือใส่กะปิกับไม่ใส่กะปิ สูตรนี้ไม่ใส่กะปิจึงให้ลักษณะนวลเนียนด้วยรสไข่แดงเค็มๆมันๆ มีเปรี้ยวจากมะนาวและมะอึก เคล็ดลับคือใช้ไข่เค็มไข่แดงมากกว่าไข่ขาวจะให้รสกลมกล่อมยิ่งขึ้น
น้ำพริกผัดแห้ง กินคู่ผักก็ดีกินกับข้าวสวยร้อนๆก็ได้ เพิ่มสีสันเเละความเผ็ดจากพริกมันแห้งที่นำมาทอดจนหอม โขลกรวมกับกุ้งแห้งป่น นำไปผัดคั่วในกะทะ ปรุงรสชาติให้หวานเค็มเผ็ดกำลังดี ใครๆก็กินได้